ELAZIĞIN DAĞLARI


DAĞLAR
İlin Güney kenarı boyunca güneybatı-kuzeydoğu doğrultudaki Güneydoğu Toroslara ait dağ sıraları belirgin üç sıra halinde uzanırlar. Diyarbakır il sınırı da meydana getiren en güneydeki sırayı Maden dağları oluşturur. Maden havzasında depolanmış tortullar ile volkanik malzemelerden oluşan dağlık alanın yükseltisi 2000 metreyi biraz aşar (Tosun Dağı 2052 m). Tarihi dönemlerde işletilerek rezervi oldukça azalmış zengin bakır madeni yataklarını da bünyesinde barındıran Maden Dağları, orta bölümünde Dicle Nehrinin açmış olduğu derin yarma vadi ile ikiye ayrılmış durumdadır. Maden Dağları Dicle oluğundan sonra doğuya doğru giderek yükselti kazanır ve ilin güneydoğu köşesindeki Akdağ'da 2620 metre ile Elazığ il sınırları içindeki en yüksek noktayı meydanı getirir.
Maden Dağları'nın kuzey kenarı boyunca aynı yönde uzanan Behrimaz-Çitli ovalarından sonra kuzeyde ikinci dağlık sırayı Kamışlık (2016 m), Hazar (2347 m), Yaylım Dağı (2046 m) Kuşağı oluşturur. Bu dağlık kuşağın dou ve batısında yükselti 2000 metreyi aşmasına karşılık, Dicle Nehri'nin kaynak kısmını teşkil eden orta bölümdeki yükselti azalır ve nispeten alçak bir topografya dikkati çeker. Doğu Anadolu Fay hattı, Hazar Gölü'nün batısına kadar bu kütleyi kuzey kenardan keserek basamaklandırmış olmasına karşılık, belirtilen bölümde dağlık kütleyi çapraz keserek Kuşakçı Dağlarının güney kenarına geçmektedir. Özellikle Kuşakçı Dağlarının 2000 metreden yüksek bölümleri, geniş aşınım yüzeyleri olarak dikkati çekmektedir. Bu dağlık kütle, en batıda Fırat nehrinin açmış olduğu derin boğazda (Kömürhan Boğazı) son bulur.
İl sınırları içinde Güneydoğu Toroslara ait en kuzeydeki sırayı Karga Dağı (1925 m.), Kuşakçı Dağı (1908 m.), Çelemlik Dağı (1724 m.), Mastar Dağı (2171 m.) kuşağı meydana getirir. Bu kuşak ile güneyde yer alan ikinci silsile arasındaki çukurluğa Hazar Gölü yerleşmiştir. Hazar Gölü depresyonundan doğuya doğru gidildiğinde, bu depresyondan bir eşikle ayrılan Baltaşı-Sarıkamış ovası ile Murat Nehri vadisine ulaşılır. Hazar Gölü çöküntüsünün batısına doğru ise topografya yükselti kazanır ve bu yüksek topografya içinde Kavak-Gözeli Ovaları yer alır.
Yukarıda belirtilen Güneydoğu Toroslara ait dağ kuşaklarının kuzeybatı ve kuzeydoğu kenarları boyunca (ilin batı ve doğusunda) adeta 4. ve 5. sıralar şeklinde uzanan diğer dağlık alanlar da bulunmaktadır. Bunlardan, Malatya Ovasının doğusuna doğru Yükselti kazanan Harabekayış (1659 m.) ve Bulutlu (2004 m.) Dağları farklı yapısal özellik gösterirler. Harabekayış Dağı, güney yamaçları faylarla parçalanmış, Bulutlu DAğı ise akarsularla oldukça fazla parçalanmış ve yarılmış durumdadır.

Elazığ ilinin batısında Malatya ile olan il sınırında oluşturan Fırat nehrinin (Günümüzde; Karakaya Baraj Gölü) belirgin bir kavis çizmesine neden olan ve bir "Dom" yapısı gösteren Hasan Dağı (2147 m.) kütlevi görünümü ile dikkati çeker. Çekirdeğini, granit başta olmak üzere asit bileşimli intrüsif kayaçlar ile bunları örten kalkerlerin oluşturduğu ve güney yamacı faylanmış olan Hasan Dağı, batı ve kuzeye doğru kollar halinde uzanır. Batıya doğru olan kolu Seher Dağı, Muşar (Aydınlık) Dağları adıyla yükselti kaybederek il sınırında sona erer. Buna karşılık; kuzeyde, yöredeki asıl orojenik sisteme ters olarak uzanan Keban (Piran) Dağları (2016 m.) hemen bütünüyle ****morfik kayaçlardan, özellikle mermerlerden meydana gelmiş olup, çıplak görünümlü dik yamaçlarıyla dikkati çeker. Keban Çayı tarafından yarılmış olan Keban Dağları kuzeye, baraj gölüne doğru yükselti kaybederek son bulur.
İlin doğusunda Bingöl ile sınırı oluşturan Gökdere Dağları (2197 m.) ve Korucadağ tipik bir volkan konisidir. Burada çıkmış olan bazaltik lavlar, batıya doğru akarak Karakoçan çevresindeki lav platolarını oluşturmuşlardır.